Inleiding

 

De zorg voor kwaliteit is de laatste jaren steeds meer een 'must'. Bedrijven hebben een grotere behoefte zich te onderscheiden. In een markt met hevige concurrentie en een gelijkwaardig prijsniveau is het belangrijk om ook interne faalkosten zo veel mogelijk te reduceren. Voorheen werden alle activiteiten gericht op het product en daarmee kwam een hoge productkwaliteit tot stand. Men is zich echter meer en meer bewust dat het van groot belang is om de processen te beheersen die noodzakelijk zijn om het product tot stand te laten komen, door het verkorten van levertijden, vergroten van de leverbetrouwbaarheid en kwaliteit van het product en het terugbrengen van faalkosten. Een kwaliteitssysteem is dus gericht op het beheersen en zo nodig verbeteren van bedrijfsprocessen, teneinde te voldoen aan eisen en wensen van huidige en toekomstige klanten.

 

ISO 9001: 2000

 

De internationaal erkende norm voor kwaliteitsmanagement is op dit moment de ISO 9001:2000.

 

 

De wijzigingen ten opzichte van de oude norm (uit 1994) zijn als volgt samen te vatten.

 

*

Stroomlijning normen (ISO 9002 en 9003 zijn verdwenen). Er zijn slechts 4 normen, waarvan 3 niet certificeerbare-normen:

 

1. ISO 9000: begrippen en woordenlijst.

 

2. ISO 9004: voor prestatieverbetering.

 

3. ISO 10011: voor auditeren.


En één certificeerbare norm:

 

4. ISO 9001: eisen voor kwaliteitsmanagementsystemen.

 

*

ISO 9001 bestaat niet meer uit 20 artikelen, maar uit 8 hoofdstukken:

 

1. Onderwerp en toepassingsgebied.

 

2  Normatieve verwijzing.

 

3. Termen en definities.

 

4. Kwaliteitsmanagement systeem.

 

5. Directieverantwoordelijkheid.

 

6. Management van middelen.

 

7. Realiseren van het product.

 

8. Meting, analyse en verbetering.

 

*

 Meer aandacht voor de klant (meten van klanttevredenheid).

*

 Proces aanpak; uw proces staat centraal en niet de bekende 20 artikelen van de norm.

*

 Een grotere rol voor het management dan voorheen.

*

 Meer aandacht voor de lerende organisatie.

 


Procesaanpak

 

De norm gaat uit van een procesbenadering , om klanttevredenheid te verhogen en te voldoen aan de eisen van de klanten. Een organisatie is eigenlijk niet meer dan een samenhangend geheel van diverse processen. Vaak vormt de output van het ene proces direct de input voor het volgende proces. Door de procesbenadering toe te passen , wordt gestreefd naar een voortdurende beheersing van de koppeling tussen de individuele processen binnen het systeem , en van hun wisselwerkingen.

 

Een dergelijke benadering benadrukt het belang van:

-          het begrijpen van (de achtergrond van) de eisen

-          de noodzaak om deze processen te zien in termen van toegevoegde waarde

-          het verkrijgen van resultaten uit het proces

-          de mogelijkheid om deze processen continu te verbeteren door objectieve meting

 

De norm is gebaseerd op  ‘de cirkel van Deming’, oftewel Plan-do-check-act (PDCA). Dit maakt hem heel geschikt om te combineren met ISO 14001 en OHSAS 18001, in één gezamenlijk KAM-systeem.

 

In de norm zult u deze cirkel niet direct herkennen, maar hij zit in grote lijnen verweven in de hoofdstukken van de norm.

 

Kwaliteitsmanagementsysteem

Eisen aan de opzet van het systeem en de bijbehorende documentatie. Belangrijk om te weten: er zijn maar 6 onderwerpen die in een procedure moeten worden beschreven. Laat u niet wijsmaken dat er daarvoor 6 procedures moeten zijn: dit is geen vereiste!

 

Directieverantwoordelijkheid

Hoe ziet het beleid eruit, wat zit erin en waar is het op gebaseerd? Er moeten doelstellingen zijn om het kwaliteitsniveau van het systeem, het product en/of de dienst te verbeteren. Hoe zijn de taken en verantwoordelijkheden verdeeld? Hoe vindt communicatie plaats, en wat zijn de klanteisen? Hoe ziet de directiebeoordeling eruit, en op welke informatie is deze gebaseerd?

 

Management van Middelen

Management van middelen heeft te maken met personeel (vakbekwaamheid en opleiding),met werkomgeving en met infrastructuur (gebouwen, werkruimte, hardware en software) en ondersteunende diensten.

 

Productrealisatie

Dit begint bij de processen die nodig zijn voor het maken van het product, en gaat via producteisen, ontwerp en ontwikkeling en inkoop naar productie en beheersing van bewakings- en meetapparatuur.

 

Meting, analyse en verbetering

Worden interne audits uitgevoerd? Hoe wordt klanttevredenheid gemeten? Wat wordt er gemeten aan de processen en de producten. Hoe wordt omgegaan met afwijkende producten? Welke gegevens worden verzameld en geanalyseerd? Kortom: IS ER SPRAKE VAN EEN LERENDE ORGANISATIE??

 

 

Integratie met andere managementsystemen

 

Zoals al eerder gezegd: deze nieuwe norm is nu vrijwel op dezelfde manier opgebouwd als  ISO 14001:1996 (norm voor milieuzorgsystemen).  Dit is bedoeld om de onderlinge aansluiting van de twee normen te vergroten ten behoeve van de gebruikers.

 

Steeds vaker zien we bij bedrijven de behoefte om Kwaliteit-, Arbo- en Milieuzorg (KAM) te integreren tot één zorgsysteem, een zogenaamd 'KAM-zorgsysteem'. (Of alles wat daarop lijkt; KVGM-systeem, QHSE–systeem, enz.) Ook ingegeven door de overlap die er bestaat tussen de diverse normen, richtlijnen en wetgeving. Een geïntegreerd systeem heeft als voordeel dat u een meer bondig en toegankelijk systeem heeft, dan wanneer u deze apart beheert. Voor de medewerkers van uw bedrijf zijn de spelregels van de organisatie nu in één keer duidelijk.

 

 

Vergelijking met ISO 14001

 

Eisen ISO 14001:1996

4

4

Eisen ISO 9001:2000

Algemene eisen

4.1

4.1

5.5

 

5.5.1

Algemene Eisen

Verantwoordelijkheid, bevoegdheid en communicatie

Verantwoordelijkheid en bevoegdheid

Milieubeleid

4.2

5.1

5.3

8.5

Betrokkenheid van de directie

Kwaliteitsbeleid

Verbetering

Planning

4.3

5.4

Planning

Milieu-aspecten

4.3.1

5.2

7.2.1

7.2.2

Klantgerichtheid

Bepaling van producteisen

Beoordeling van producteisen

Wettelijke en andere eisen

4.3.2

5.2

7.2.1

Klantgerichtheid

Bepaling van producteisen

Doelstellingen en taakstellingen

4.3.3

5.4.1

Kwaliteitsdoelstellingen

Milieuzorgprogramma’s

4.3.4

5.4.2

 

8.5.1

Planning van het kwaliteitsmanagementsysteem

Continue verbetering

Implementatie en uitvoering

4.4

7

7.1

Realiseren van het product

Planning van het realiseren van het product

Structuur en verantwoordelijkheid

4.4.1

5

5.1

5.5.1

 

5.5.2

6

6.1

6.2

6.2.1

6.3

6.4

Directieverantwoordelijkheid

Betrokkenheid van de directie

Verantwoordelijkheid en bevoegdheid

Directievertegenwoordiger

Management van middelen

Beschikbaar stellen van middelen

Personeel

Algemeen

Infrastructuur

Werkomgeving

Opleiding, bewustzijn en vakbekwaamheid

4.4.2

6.2.2

Bekwaamheid, bewustzijn en training

Communicatie

4.4.3

5.5.3

7.2.3

Interne communicatie

Communicatie met de klant

Documentatie van het milieuzorgsysteem

4.4.4

4.2

4.2.1

4.2.2

Documentatie-eisen

Algemeen

Kwaliteitshandboek

Documentenbeheer

4.4.5

4.2.3

Beheersing van documenten

Beheersing van de werkzaamheden

4.4.6

Hoofdstuk 7

Realiseren van het product

(en alles wat daaronder valt)

Voorbereid zijn en reageren op noodsituaties

4.4.7

8.3

Beheersing van afwijkende producten

Controle en corrigerende maatregelen

4.5

8

Meting, analyse en verbetering

Bewaking en metingen

4.5.1

7.6

 

8.1

8.2

8.2.1

8.2.3

8.2.4

8.4

Beheersing van bewakings- en meetapparatuur

Algemeen

Bewaking en meting

Klanttevredenheid

Bewaking en meting van processen

Bewaking en meting van producten

Analyse van gegevens

Afwijkingen en corrigerende en preventieve maatregelen

4.5.2

8.3

 

8.5.2

8.5.3

Beheersing van afwijkende producten

Corrigerende maatregelen

Preventieve maatregelen

Registraties

4.5.3

4.2.4

Beheersing van registraties

Milieuzorgsysteemaudits

4.5.4

8.2.2

Interne audit

Beoordeling door de directie

4.6

5.6

5.6.1

5.6.2

5.6.3

Directiebeoordeling

Algemeen

Input voor de beoordeling

Output voor de beoordeling